کد مطلب:38789 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:27

گنجینه پرسمان » اهل بيت

انواع گروههاي مذهب شيعه را معرفي كنيد؟

اصطلاح شيعه از زمان رسول خدا9 بر پيروان علياطلاق ميشد. در روايات زيادي ـ كه از اهلسنّت نيز نقل شده ـ وارد شده است كه پيامبر9 پس از تلاوت آية: إِنَّ الَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّـَـلِحَـَتِ أُوْلَغكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّة;(بيّنه،7) ]امّا[ كساني كه ايمان آوردند و عمل صالح انجام دادند، بهترين مخلوقات ]خدا[ هستند فرمود: هم أنت و شيعتك يا علي; آنان يعني خيرالبريّه تو و شيعيانت ميباشيد يا علي.(تفسير نمونه، آيةالله مكارم شيرازي و ديگران، ج 27، ص 209 ـ 211، نشر دارالكتب الاسلاميه.) امّا چگونگي پيدايش شيعه و فرقهاي آن، و اينكه كدام فرقه براساس قرآن، برحق است، روز هجدهم ذيالحجة ـ آخرين روزي كه پيامبر9 ميتوانست با جمع كثيري از امت اسلام، كه از نواحي مختلف آمده بودند، سخن بگويد ـ خداوند فرمان داد تا پيامبر9 رهبر و امام مسلمانان را براي آينده معرفي كند: يَـََّأَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَآ أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُو وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاس;(مائده،67) اي پيامبر! آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است، كاملاً به مردم برسان; و اگر نكني، رسالت او را انجام ندادهاي، خداوند تو را از ]خطرات احتمالي[ مردم نگاه ميدارد. پيامبر9 با آمدن اين فرمان، مردم را از امامت الهي عليآگاه ساخت; با همين نصب بود كه همة دين خدا، حتي رهبرش، كامل شد; پس فرمود: الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الاْ سًِسْلَـَمَ دِينًا;(مائده،3) امروز ]هجدهم ذيالحجه، روز نصب علياز طرف خداوند به امامت[ كافران از دين شما مأيوس شدند; بنابراين از آنها نترسيد و از ]مخالفت[ من بترسيد. امروز دين شما را كامل كردم و نعمت خود را بر شما تكميل نمودم و اسلام را به عنوان آيين ]جاويدان[ شما پذيرفتم. اين مقدمه براي اين گفته شد كه اگر بين مسلمين مذاهب گوناگون اختلاف ايجاد شد; براي آن بود كه از فرمان الهي سرپيچي كردند; و به فرقههاي مختلف تقسيم شدند; امّا شيعه گوش به فرمان الهي سپرد و به امامت عليايمان آورد و اسلام واقعي و الهي در قالب تشيع، به حيات خود ادامه داد. ولي در همين طريق نيز، گروهي از فرمان الهي سرباز زدند و امامت بعضي از ائمّه: را نپذيرفتند، زيرا علاوه بر آنكه پيشاپيش و از قبل، پيامبر9 نام دوازده رهبر الهي را كه هنوز متولد نشده بودند، بيان فرموده بود،(بحارالانوار، علامه مجلسي، ج 23، ص 289، مؤسسة الوفأ بيروت.) علاوه بر اين، عليكه رهبر الهي بود، خود امام بعدي را كه باز به تعيين الهي بود، مشخص فرموده و بدين ترتيب هر رهبر الهي، رهبر بعد از خود را تعيين ميكرد، ولي همانطور كه عدهاي به تعيين الهي در مورد عليتن نداده; عدهاي هم به تعيين ائمّه: در مورد امام بعدي خود ـ كه به امر خدا بود ـ تن ندادند; و به رأي و سليقة خود عمل كردند و مسيري غير از راه خدا را پيمودند; بدين ترتيب بود كه اماميّه نيز به چند فرقه تبديل شد. با اين مقدمه، روشن شد كه صرف اينكه فرقهاي از فِرَق، شيعه باشد، امتياز، محسوب نميشد، مگر آنكه تا آخر راه، ملتزم به تعيين الهي در اصل امامت باشد; مانند شيعة دوازده امامي ـ اثناعشري ـ كه تا آخرين امام خود، به سليقة شخصي عمل نكرد; و تن به فرمان الهي داد. غير از شيعة دوازده امامي، همة فرقهها در مسئله امامت، از فرمان الهي خارج شدند كه مهمترين آنها فرقههاي زيديّه و اسماعيليّه هستند. فرقة اوّل، سخن امام سجاد7 را ـ با آنكه به نظر آنان امام سجاد رهبري بود كه خدا او را تعيين كرده بود ـ در امامت فرزندش، امام باقر7 نپذيرفتند و به سليقه و رأي خودشان، قائل به امامت پسر ديگر امام سجاد7 شدند كه زيد نام داشت و از آن به بعد نيز خود به گروههاي مختلفي تقسيم شدند. و فرقة دوّم ـ اسماعيليه ـ سخن امام صادقرا ـ كه فرمان خدا بود ـ در مورد امامت امام موسي بن جعفر7 نپذيرفتند، و با سليقه و رأي خود، به امامت فرزند ديگر امام قائل شدند كه اسماعيل نام داشت و از آن به بعد به گروههاي مختلف تقسيم شدند و گروهها و فرقههاي ديگر شيعه نيز به همين روش به وجود آمدند.(ر.ك: تفسير نمونه، آيةالله مكارم شيرازي و ديگران، ج 4، ص 257 ـ 272 و ج 5، ص 2 ـ 22، نشر دارالكتب الاسلاميّة / اصول كافي، كليني، كتاب الحجّة، ج 1، ص 286 ـ 438، نشر دارالاضوأ بيروت.) البته همانطور كه اشاره شد; فرقههاي شيعه بيشتر از آن است كه بيان شد، ولي طرح و بحث قرآني در اين باره ممكن نيست.